In het vorige artikel hebben we een koude douche genomen. Emigreren puur om de erfbelasting te ontlopen, blijkt door de 10-jaarsregel vaak een zinloze exercitie. Wie vertrekt met het idee om zijn nalatenschap veilig te stellen, komt van een koude kermis thuis. Maar dat betekent absoluut niet dat je koffers onuitgepakt moeten blijven. Integendeel.
We kijken bij emigratie vaak te veel naar waar de deur dicht zit, in plaats van waar het raam wijd openstaat. En dat raam bevindt zich niet aan het einde van je leven, maar in het hier en nu. Terwijl iedereen zich blindstaart op die eenmalige afrekening bij overlijden, vergeten we de jaarlijkse kostenpost die je vermogen langzaam maar zeker uitholt: Box 3.
Vandaag draaien we de strategie om. We stoppen met focussen op de dood en gaan kijken naar je portemonnee van vandaag. Want wie de grens oversteekt, laat de Nederlandse vermogensrendementsheffing namelijk wél direct achter zich. En daar ligt voor vermogende senioren het 'gratis geld' voor het oprapen.
Laten we eerlijk zijn: de Nederlandse vermogensbelasting voelt voor veel spaarders en beleggers onrechtvaardig. Het systeem is gebaseerd op een fictie. De overheid verzint een rendement dat je zou kunnen halen, en belast je daarover. Of je dat rendement daadwerkelijk haalt op de beurs, of dat je spaargeld staat te verdampen tegen een lage rente, maakt voor de blauwe envelop weinig uit.
Voor jou als vermogende 60-plusser is Box 3 waarschijnlijk een grotere kostenpost dan je energierekening, je zorgverzekering en je boodschappen bij elkaar. Het is een jaarlijks terugkerende factuur voor het simpele feit dat je zuinig bent geweest en vermogen hebt opgebouwd.
Stel je hebt een vermogen opgebouwd van € 800.000. In Nederland wordt dit gezien als een melkkoe. De overheid gaat er (in de huidige overbruggingswetgeving en de plannen daarna) vanuit dat je hier flink rendement op maakt. Zeker als een deel belegd is, tikt de teller hard aan. Het effectieve belastingtarief op je totale vermogen kan – afhankelijk van de verdeling spaargeld/beleggingen – zomaar oplopen richting de 2% van je totale kapitaal per jaar. Dat klinkt als een klein percentage, maar op grote bedragen is het desastreus. Het is geen belasting op winst; het is een belasting op bezit. Een jaarlijkse onteigening van een stukje van je pensioenpot.
Wil je precies weten hoe de huidige percentages in elkaar zitten? De Rijksoverheid houdt de tarieven nauwgezet bij op hun pagina over belasting op vermogen.
Om te laten zien waarom emigratie een enorme financiële opsteker kan zijn, moeten we gaan rekenen. Cijfers liegen niet.
Laten we een realistisch scenario nemen. We kijken naar Rob en Els. Ze zijn beiden 66 jaar oud, hebben hun huis verkocht en huren nu. Ze hebben een belastbaar vermogen in Box 3 van precies € 800.000. Dit geld is hun pensioenaanvulling; ze moeten hiervan leven en leuke dingen doen. Hun portefeuille is een gezonde mix van spaardeposito's en een defensieve beleggingsportefeuille.
Scenario A: Rob en Els blijven in Nederland
In Nederland valt dit vermogen zwaar in de prijzen. Met de huidige tarieven en de fictieve rendementen betalen ze jaarlijks een fors bedrag. Laten we uitgaan van een voorzichtige, maar realistische effectieve belastingdruk van ongeveer 1,8% tot 2% over het totale vermogen (rekening houdend met heffingsvrij vermogen).
De jaarlijkse afdracht komt dan uit op zo'n € 16.000.
Na tien jaar hebben ze € 160.000 direct aan de fiscus betaald.
Maar wacht, het is erger. Omdat ze elk jaar € 16.000 naar de Belastingdienst overmaken, kan dat geld niet meer renderen. Ze missen dus ook het rendement-op-rendement over die belastingafdracht. Als we uitgaan van een bescheiden rendement van 4% dat ze mislopen op dat belastinggeld, is het totale verlies na tien jaar geen € 160.000, maar tikt het de € 200.000 aan.
Blijven in Nederland kost Rob en Els in tien jaar tijd dus een kwart van hun vermogen, puur aan belasting en gemist rendement.
Scenario B: Rob en Els vertrekken
Rob en Els verhuizen naar een land zonder vermogensbelasting. Denk aan België (geen vermogenswinstbelasting op aandelen bij normaal beheer) of Portugal (waar je onder bepaalde voorwaarden of constructies vrij blijft van vermogensbelasting). Laten we voor het gemak uitgaan van een land waar de teller op 0% staat voor het aanhouden van vermogen.
De jaarlijkse afdracht is € 0.
Na tien jaar is de besparing € 160.000, plus het rendement dat ze op dat geld hebben gemaakt.
Het verschil is gigantisch. Die € 16.000 per jaar blijft in hun zak. In het buitenland treedt een vliegwieleffect op. De besparing van jaar 1 levert in jaar 2 zelf weer rendement op. Het verschil tussen blijven en gaan is na een decennium niet zomaar een nieuwe auto; het is een klein appartement. Het is financiële zekerheid.
Je moet deze besparing niet zien als een abstract getal op een spreadsheet. Vertaal het eens naar je dagelijkse leven. Een besparing van € 16.000 netto per jaar, betekent dat je € 1.333 per maand extra te besteden hebt.
Kijk nu eens naar de huizenprijzen in de regio Valencia, de Algarve of het Franse platteland. Voor € 1.300 per maand huur je daar een vrijstaande villa met zwembad of een luxe appartement met zeezicht.
Je kunt het dus ook zo zien: je kunt je emigratie volledig laten financieren door de Nederlandse overheid. Door simpelweg je fiscale woonplaats te verplaatsen, betaalt de bespaarde Box 3-heffing je huur. Je woont dus 'gratis' in de zon, betaald van het geld dat je anders in een bodemloze put had gegooid. Dit is geen trucje; dit is gebruikmaken van je recht om te gaan en staan waar je wilt.
Tot zover het juichverhaal. We moeten ook eerlijk zijn over de gevaren. Want waar je aan de ene kant (Box 3) de kassa hoort rinkelen, kan er aan de andere kant een kostenpost exploderen: je gezondheid.
In Nederland zijn we gewend aan een solidair zorgstelsel. Iedereen wordt geaccepteerd, ongeacht leeftijd of medische historie, en de basispremie is voor iedereen gelijk. De echte kosten van ouderenzorg worden betaald uit de pot waar iedereen aan bijdraagt via de inkomensafhankelijke bijdrage en belastingen.
Zodra je emigreert en je uitschrijft uit Nederland, vervalt je recht op de Nederlandse basisverzekering (tenzij je verdragsgerechtigd bent, maar dat is een apart verhaal met eigen kosten). Ga je volledig 'los' van Nederland, dan ben je in veel landen aangewezen op een private zorgverzekering. En daar geldt geen solidariteit, maar harde risicoanalyse.
De valkuil voor de 'broze' senior
Ben je 65, kerngezond en ren je nog marathons? Dan is een private verzekering in Spanje of Portugal vaak goedkoper dan in Nederland. Je betaalt misschien € 100 per maand voor excellente dekking.
Maar ben je 70 en heb je een medisch dossier? Heb je diabetes, hartklachten of heb je ooit kanker gehad? Dan verandert het spel compleet. Verzekeraars kunnen aandoeningen uitsluiten, de premie explosief verhogen naar € 800 per maand of je simpelweg weigeren.
Hier moet je de balans opmaken. Dit noemen we de Zorg-Arbitrage. Stel je bespaart € 1.300 per maand aan Box 3-belasting. Maar omdat jij en je partner op leeftijd zijn, moeten jullie samen € 1.000 per maand betalen aan een Spaanse private verzekering om dezelfde dekking te krijgen als in Nederland. Dan is je netto winst nog maar € 300. Is dat de hele verhuizing waard?
En wat als een van jullie ernstig ziek wordt? In Nederland is de langdurige zorg (Wlz) goed geregeld. In Zuid-Europa is thuiszorg vaak een private aangelegenheid die duizenden euro's kan kosten. Eén zware ziekte kan je hele Box 3-winst in één klap verdampen. Lees je dus goed in over de gevolgen voor je zorgverzekering, bijvoorbeeld via Nederlandwereldwijd.nl.
Emigreren voor de Box 3-winst is de krachtigste financiële motor die je als vermogende senior tot je beschikking hebt. Het stelt je in staat om te stoppen met het interen op je vermogen en in plaats daarvan te leven van de besparing. Voor het echtpaar uit ons voorbeeld ligt er twee ton 'gratis geld' klaar in tien jaar tijd.
De strategie is helder: heb je veel vermogen in Box 3? Vertrek. Ben je nog relatief gezond? Vertrek snel, voordat de kwaaltjes komen en de verzekeraars moeilijk doen. De Box 3-vlucht is geen mythe, het is een keiharde rekensom die in jouw voordeel uitvalt. Je vermogen rendeert eindelijk weer voor jou, en niet voor de staat.
Maar wacht nog heel even met het bellen van de verhuiswagen.
Je hebt nu gekeken naar wat je meeneemt (je spaargeld) en wat je achterlaat (de erfbelasting). Maar er staan nog twee olifanten in de kamer die je emigratie alsnog in een financieel drama kunnen veranderen. Heb je je Nederlandse koophuis nog? Of ben je van plan dat aan te houden voor als je "toch eens terug wilt"? En hoe zit het met je opgebouwde pensioen? Eén verkeerde handtekening en de fiscus stuurt je alsnog een navordering waar je steil van achterover slaat. In artikel 3 leg ik je uit waarom je huis en je pensioenpot tikkende tijdbommen zijn voor de emigrant.
